Dit is waarom je vooral 's nachts piekert
Niemand piekert graag, maar evolutionair gezien is het wel heel handig.
Je bent niet de enige die ‘s avonds in je bed ligt te malen. Bij veel mensen die wakker liggen spoken er allerlei gedachten door het hoofd: het boze mailtje van je baas, je vriend(in) die je negeert of je alsmaar oplopende studieschuld. En het gekke is je kan er niet mee stoppen en problemen lijken onoplosbaar.
Waarom hebben we deze gedachten zo vaak ’s nachts en haast niet overdag? Dat heeft te maken met onze emoties. Die hebben we minder onder controle als we moe zijn. Neurowetenschapper Job van den Hurk, van Maastricht University, legt uit wat er ‘mis’ gaat in je hoofd én geeft je in deze podcast handige tips om het piekeren te stoppen.
Piekeren kan ernstige gevolgen hebben voor je brein.
Klinisch neuropsycholoog Charlotte Sleurs van Tilburg University vertelde daar vorig jaar over bij ons.
,,Als je veel piekert, maak je te veel van het stresshormoon cortisol aan,’’ vertelt Sleurs. ,,Als de hersenen merken dat er te veel cortisol aanwezig is, stuurt het brein signalen terug naar de bijnieren om de aanmaak van cortisol te verminderen. Maar bij chronisch piekeren worden de hersenen minder gevoelig voor cortisol. De hersenen sturen dan geen signaal meer terug naar de bijnieren om de aanmaak van cortisol te stoppen, dus de bijnier blijft maar cortisol aanmaken.’’
Afvalstoffen
Die constante verhoogde hoeveelheid cortisol zorgt uiteindelijk voor schade in het brein. Sleurs: ,,Door te veel piekeren worden er tegelijkertijd minder beschermende eiwitten aangemaakt. Normaal zorgen die eiwitten voor de bescherming, groei en herstel van het brein en ook voor het goed afvoeren van afvalstoffen.
Als je veel piekert, wat ervoor zorgt dat het aantal beschermende eiwitten afneemt, zullen de afvalstoffen zich opstapelen en ontstekingen veroorzaken. Door die ontstekingen raken de verbindingen in de hersenen beschadigd. Sommige verbindingen verdwijnen zelfs.’’ Bepaalde gebieden in het brein zullen zo gaan krimpen.
Geheugenklachten
Dat zijn vooral de hersengebieden waar cortisol zich kan binden, vertelt Sleurs:,,We zien onder andere dat de hippocampus, een hersengebied dat belangrijk is voor het geheugen, kleiner wordt bij te veel piekeren. We weten van patiënten met een ernstige depressie - die over het algemeen zeer veel piekeren - dat hun hippocampus gemiddeld genomen kleiner is. Dat kan verklaren waarom chronische piekeraars soms geheugenklachten krijgen.’’
Wil je het hele verhaal van Charlotte horen? En zien wat piekeren met je hersenen doet? Check dan onderstaande video.